Ενισχύοντας τη λογική χρήση του διαδικτύου στους εφήβους κατά τη διάρκεια της πανδημίας
Από τον Ιανουάριο του 2020 βιώνουμε παγκοσμίως μια πρωτόγνωρη κατάσταση εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, όπου έχει σαν αποτέλεσμα πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ άλλων και η χώρα μας, να έχουν εισαγάγει μέτρα περιορισμού, όπως φυσική απόσταση, καραντίνα και απομόνωση για την προστασία της δημόσιας υγείας. Η καραντίνα είναι μια αγχωτική εμπειρία λόγω της μειωμένης ελευθερίας της προσωπικής κίνησης και της μείωσης των κοινωνικών επαφών, καθώς και λόγω της φυσικής της ικανότητας να προκαλεί ή να ενισχύει τα συναισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας. Ιδιαίτερα ευάλωτοι σε αυτά τα μέτρα φαίνεται να είναι οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, καθώς, μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας τους έχει τροποποιηθεί, με τα κοινωνικά δίκτυα και τις διαδικτυακές δραστηριότητες να απασχολούν σημαντικό κομμάτι της ζωής τους σε ημερήσια βάση.
Τα κοινωνικά δίκτυα επιτρέπουν στους χρήστες να μοιράζονται δημόσια ή ημι-δημοσίως (σε μια επιλεγμένη ομάδα) το περιεχόμενό τους, το περιεχόμενο από άλλους ιστότοπους, φωτογραφίες ή να συμμετέχουν σε διαφορετικές ομάδες ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Τους επιτρέπουν επίσης να παίζουν παιχνίδια, να ψωνίζουν ή να βρίσκουν τις πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν. Εκτός από αυτές τις ευνοϊκές πτυχές της χρήσης των κοινωνικών δικτύων, ένα μεγάλο μέρος των ερευνών μιλά και για τις επιζήμιες επιπτώσεις τους.
Οι υπάρχουσες μελέτες σχετικά με την χρήση του διαδικτύου τον καιρό της πανδημίας εστιάζουν κυρίως στην ηλικία, στο φύλο και στην οικογενειακή κατάσταση.
Όσον αφορά στο φύλο, υπάρχει σημαντική διαφορά στα ενδιαφέροντα και τις δραστηριότητες ανδρών και γυναικών στο Διαδίκτυο. Οι γυναίκες φαίνεται να είναι ήταν πιο επιρρεπείς στη χρήση του Διαδικτύου για εργασία και σχολείο, για λήψη πολιτιστικών περιεχομένων όπως κείμενα, μουσική, βιβλία, για σερφάρισμα χωρίς ιδιαίτερο λόγο, για περιήγηση σε πολιτικό περιεχόμενο, περιεχόμενο που σχετίζεται με τον αθλητισμό, την επιστήμη, τις επιχειρήσεις και τους υπολογιστές και για τη χρήση Instagram, Facebook και TikTok. Οι άνδρες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς με τον ημερήσιο χρόνο για «σερφάρισμα» να αναφέρεται ότι είναι πάνω από 8 ώρες. Τα κύρια ενδιαφέροντα τους στο διαδίκτυο αναφέρονται σε περιηγήσεις σχετικά με γενικό περιεχόμενο υγείας / φάρμακα ή σε περιεχόμενο που σχετίζεται με το COVID-19, καθώς και να εξερευνήσουν τέχνες και πολιτισμό, σεξουαλικό περιεχόμενο ή να παίξουν παιχνίδια. Έχει επίσης καταγραφεί ότι οι άρρενες είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη προβληματικής χρήσης του Διαδικτύου από ό,τι οι γυναίκες καθώς, φαίνεται ότι χρησιμοποιούν περισσότερες εθιστικές δραστηριότητες και περιεχόμενο.
Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι έφηβοι είναι επιρρεπείς στις αρνητικές επιπτώσεις του Διαδικτύου και ότι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης προβληματικής χρήσης. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των νέων διαθέτει υπολογιστή, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι νεότεροι συμμετέχοντες αναζητούσαν σεξουαλικό περιεχόμενο πιο συχνά, κάτι που μπορεί να είναι ένας από τους παράγοντες κινδύνου.
Οι κυριότεροι κίνδυνοι από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους εφήβους εκτός από την εθιστική συμπεριφορά είναι ότι στερούνται επιστημονικής εποπτείας και προσφέρουν ψευδείς πληροφορίες με αποτέλεσμα να έχει φανεί κατά καιρούς και να έχουν αυξηθεί στην περίοδο της πανδημίας οι προβληματικές συμπεριφορές, όπως, η αύξηση του θυμού, του άγχους, της χρήσης ακατάλληλης φρασεολογίας, η παραμέληση της καθημερινής υγιεινής, η απομάκρυνση από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Ταυτόχρονα έχουν καταγραφεί ψυχοκοινωνικά προβλήματα όπως έλλειψη ύπνου, χαμηλή ευημερία στο σχολείο, προβλήματα συγκέντρωσης, μειωμένες δεξιότητες ζωής και κακή ακαδημαϊκή απόδοση.
Αρκετές έρευνες σχετικά με το ακριβές ψυχολογικό αντίκτυπο της τρέχουσας κατάστασης είναι σε εξέλιξη, ωστόσο υπάρχουν και αρκετά δεδομένα μέχρι στιγμής τα οποία δεν είναι ενθαρρυντικά σχετικά με τον τρόπο που έχουν επηρεαστεί κυρίως οι έφηβοι και τα νεαρότερα σε ηλικία άτομα σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου. Είναι σαφές ότι δεν θα επηρεαστούν όλοι στον ίδιο βαθμό, ωστόσο είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί ο πρόσφατος τίτλος των New York Times : Video games have been gaining while sports have lost out
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει γενικές οδηγίες υγείας για την περίοδο διαμονής στο σπίτι μακριά από το σχολείο και τις αθλητικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν χρήσιμες συμβουλές για τη λογική χρήση των τεχνολογιών και του διαδικτύου.
ΓΕΝΙΚΑ
- Σε συνεργασία με τους εφήβους δημιουργήστε προγράμματα δραστηριοτήτων για κάθε ημέρα και εβδομάδα και αναπτύξτε μια καθημερινή ρουτίνα στο σπίτι με εργασίες και δουλειές.
- Επιμείνετε στη σωστή διατροφή και στις απαραίτητες ώρες ύπνου.
- Ενισχύστε τη σωματική άσκηση σε εξωτερικό χώρο αλλά και ακόμη μέσα στο σπίτι.
- Δημιουργείστε ποιοτικές ώρες απασχόλησης με τα παιδιά με διάφορα παιχνίδια (επιτραπέζια κ.α.), φτιάχνοντας υγιεινά γεύματα / μπάρες και δημιουργώντας ατμόσφαιρα ευχαρίστησης και ξενοιασιάς.
- Φτιάξτε ατομικούς χώρους και μην φοβάστε την απομόνωση των παιδιών στο δωμάτιο τους όταν αυτό γίνεται με μέτρο.
- Ενημερωθείτε από αξιόπιστες πηγές ειδήσεων μία φορά ή δύο φορές την ημέρα σε καθορισμένη ώρα και περιορίστε την υπερβολική έκθεση σε ειδήσεις.
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ
- Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε επίγνωση του χρόνου χρήσης της οθόνης των εφήβων (υπολογίζουμε όλο τον χρόνο που αφιερώνεται σε όλες τις συσκευές με οθόνη ως smartphone, υπολογιστής, τηλεόραση ή κονσόλα βιντεοπαιχνιδιών).Η δημιουργία ενός «συμβολαίου» με τα παιδιά για τον χρόνο ενασχόλησης τους με το διαδίκτυο και τις οθόνες και η υπενθύμιση και τήρηση αυτού του συμβολαίου είναι κάτι που θα μας λύσει σε πολλές περιπτώσεις τα χέρια, ώστε να μην δημιουργούνται καθημερινές τριβές και εντάσεις μέσα στην οικογένεια.
- Η τοποθέτηση του υπολογιστή σε ένα μέρος όπως στο σαλόνι μπορεί να είναι αδύνατον να γίνει με δεδομένο την τηλεκπαίδευση και την ανάγκη για ιδιωτικότητα και ησυχία, ωστόσο συσκευές όπως playstation ή x-box οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για παιχνίδι μπορούν να τοποθετηθούν σε χώρους του σπιτιού όπου ο/η έφηβος/η, δεν θα μπορεί να κάνει αλόγιστη χρήση.
- Ενημερώστε τα παιδιά για την ακτινοβολία και προτρέψτε τα να διαβάσουν για το πώς λειτουργεί η διαδικασία της συγκέντρωσης της προσοχής και της μνήμης στον εγκέφαλο και ενισχύστε τα να έχουν σε απενεργοποίηση ή σίγαση τις ειδοποιήσεις των κινητών τους.
- Παροτρύνετε την απομάκρυνση του κινητού από το δωμάτιο την ώρα του διαβάσματος και φτιάξτε μαζί, ένα πρόγραμμα μελέτης με διαλείμματα όπου θα μπορούν να δουν τα μηνύματα τους και τις σχετικές ειδοποιήσεις που μπορεί να τους ενδιαφέρουν.
- Η παρακολούθηση και η ρύθμιση της συμπεριφοράς των παιδιών είναι επίσης καθοριστικής σημασίας και μπορεί να γίνει καλύτερα με τη συμμετοχή των ίδιων των παιδιών στην τοποθέτηση των κανόνων και των ορίων, ώστε να μην το εκλάβουν ως τιμωρία αλλά ως μια συνεργασία για την προστασία τους και την καλύτερη υγεία τους σε όλα τα επίπεδα.
- Να θυμάστε ότι οι γονείς λειτουργούν σαν πρότυπα ακόμη και για τους εφήβους. Επομένως, η ρύθμιση των δικών μας συμπεριφορών που σχετίζονται με τις Τ.Π.Ε. επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τα παιδιά. Δεν μπορούμε να επιβάλλουμε κανόνες αν πρώτα οι ίδιοι λειτουργούμε με αντίθετες συμπεριφορές.
- Ενισχύστε την επικοινωνία με φίλους, συγγενείς και γνωστούς (μέσω διαδικτύου ή τηλεφώνου) η οποία μπορεί να συμβάλει στη μείωση των συναισθημάτων της μοναξιάς κατά τη διάρκεια της φυσικής απόστασης και στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής.
- Μη διστάσετε να αναζητήσετε βοήθεια αν χρειαστεί. Όσο πιο έγκαιρα γίνει η παρέμβαση τόσο καλύτερα.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν τιμωρούμε τους εφήβους με τη διακοπή της χρήσης του διαδικτύου. Είναι κομμάτι της ζωής τους και οφείλουμε να αντιληφθούμε εγκαίρως πως λειτουργεί και τι τους προσφέρει. Ωστόσο, η συναισθηματική εμπλοκή μας μαζί τους, η σωστά δομημένη και ποιοτική μας σχέση ως γονείς με τα παιδιά μας θα μας βοηθήσει πολύ στο να χτίσουμε σωστούς κανόνες για τη χρήση του, με απώτερο σκοπό την ωρίμανση και ενηλικίωση τους.
Η αθλητική ψυχολόγος Φρόσω Πατσού διατηρεί γραφείο στον Γέρακα και στο Μαρούσι (ΟΑΚΑ) και συνεργάζεται με την ομάδα του Kidsproject.gr.
Περισσότερες πληροφορίες:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ
Υπάρχει κακοποίηση των αθλητών;
Πώς επιλέγω άθλημα για το παιδί μου;
Προσαρμογή των μικρών αθλητών στους κανόνες της ομάδας.
