Ελευθερία μέσα από όρια: Πώς οριοθετούμε τα παιδιά μας;
Τι εννοούμε άραγε όταν ακούμε ή χρησιμοποιούμε την λέξη όρια;
Όρια είναι οι κανόνες λειτουργίας της οικογένειας. Είναι ο αποδεκτός τρόπος που τα μέλη μίας οικογένειας συμπεριφέρονται και επικοινωνούν. Τα όρια είναι μία διαδικασία ανατροφής που εκπαιδεύει και εισάγει σταδιακά τα παιδιά στον κόσμο των ενηλίκων. Οι κανόνες αυτοί ορίζονται κυρίως από τους γονείς με την συναίνεση των παιδιών τους, η οποία αυξάνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει.
Γιατί είναι σημαντική η οριοθέτηση;
Τα όρια είναι απαραίτητα στο μεγάλωμα των παιδιών όπως είναι η παροχή τροφής, σωματικής φροντίδας και πρόσβασης στην γνώση. Τα όρια υπάρχουν για να προσφέρουν συναισθηματική ασφάλεια και προστασία. Μέσα από την κατάλληλη οριοθέτηση, το παιδί αποκτά αυτοέλεγχο, και βάζει προτεραιότητες. Το παιδί εκπαιδεύεται σε κοινωνικούς κανόνες και κανόνες συμπεριφοράς, μαθαίνει ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες και γενικότερα μεγαλώνει ως ένα παιδί υπεύθυνο που ορίζει τον εαυτό του.
Τι συμβαίνει όταν τα όρια είναι ελλιπή ή υπερβολικά;
Τα παιδιά που μεγαλώνουν είτε στο ένα είτε στο άλλο άκρο, βιώνουν ανασφάλεια, φόβο, και ανισορροπία. Παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Πώς θέτω ¨σωστά¨ όρια;
Τα σωστά όρια βασίζονται στην επικοινωνία, στη συνεργασία, στη κατανόηση των αναγκών όλων των μελών της οικογένειας, και ξεκινάνε να θεσπίζονται από τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού.
Βασικοί τρόποι οριοθέτησης
- Σταθερότητα: Χρειάζεται να είμαστε σίγουροι για τις αποφάσεις μας ώστε να μπορούμε να τις τηρούμε.
- Αμοιβαία Δέσμευση: Είναι απαραίτητο να υπάρχει σύμπνοια ανάμεσα στους γονείς ώστε να μην λέει και κάνει ο ένας αντίθετα από τον άλλον.
- Χρειάζεται να είμαστε σαφής, ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι στους κανόνες που θέτουμε και να διασφαλίζουμε ότι έχουν γίνει κατανοητοί από τα παιδιά μας.
- Θετική Διατύπωση: Χρησιμοποιούμε θετικές προτάσεις και όχι αρνητικές στον προφορικό μας λόγο. Για παράδειγμα, είναι προτιμότερο να πούμε θα πας παιδική χαρά, αφού διαβάσεις, παρά να πούμε αν δεν διαβάσεις δεν θα πας παιδική χαρά.
- Ενθαρρύνουμε την θετική συμπεριφορά του παιδιού μας με στόχο την ενίσχυσή της.
- Δημιουργώ ρουτίνες: Οι κανόνες θεσπίζονται πιο εύκολα μέσα από την συνήθεια. Φροντίζουμε λοιπόν να έχουμε ένα γενικό- σταθερό προγραμματισμό μέσα στην μέρα τον οποίο το παιδί μαθαίνει να ακολουθεί από μικρή ηλικία.
- Δίνω επιλογές: Ο κανόνας ακολουθείται πιο εύκολα όταν αφήνουμε το παιδί να έχει έστω μία επιλογή μέσα σ’ αυτό. Για παράδειγμα, εμείς οι γονείς ορίζουμε τι ώρα θα φάμε ως οικογένεια και τι. Το παιδί αποφασίζει πόσο θέλει να φάει.
- Προειδοποιώ για την αλλαγή: Τα παιδιά όταν ξέρουν τι να περιμένουν, δεν ξαφνιάζονται και δεν απογοητεύονται. Οπότε, όταν για παράδειγμα είμαστε σε ένα πάρτι και θέλουμε να φύγουμε φροντίζουμε να ενημερώνουμε το παιδί μας νωρίτερα και όχι τελευταία στιγμή.
- Μιλάμε στο παιδί μας ήρεμα, με ήπιο τόνο και το κοιτάμε στα μάτια.
- Φροντίζουμε να υπενθυμίζουμε στο παιδί μας τις συμφωνίες μας.
- Λογικές συνέπειες: Φροντίζουμε οι συνέπειες να είναι σχετικές με την συμπεριφορά, και να αφορούν το εδώ και τώρα και όχι το κάποτε.
- Ενεργητική Ακρόαση: ακούμε το παιδί μας στο τη θέλει να μας πει, δεν το διακόπτουμε και το αφήνουμε να εκφραστεί.
Ολοκληρώνοντας, ας κρατήσουμε ότι οριοθέτηση σημαίνει καθοδήγηση και προστασία. Εμείς οι γονείς λειτουργούμε ως πρότυπα για τα παιδιά μας και χρειάζεται να θυμόμαστε να συμπεριφερόμαστε σε εκείνα όπως θέλουμε να μας συμπεριφέρονται.
Για περισσότερες πληροφορίες για τον Χώρο Ψυχοσυναισθηματικής Υγείας «Επίλυση» πατήστε εδώ
