Παιγνιοθεραπεία και εκλεκτική αλαλία - Μια μελέτη περίπτωσης

Η εκλεκτική αλαλιά (ή εκλεκτική μουτασία / selective mutism) είναι μια αγχώδης διαταραχή της παιδικής ηλικίας, όπου το παιδί μπορεί να μιλάει κανονικά σε οικείο περιβάλλον (π.χ. στο σπίτι με την οικογένεια), αλλά δυσκολεύεται ή αρνείται να μιλήσει σε άλλες κοινωνικές καταστάσεις, όπως στο σχολείο ή με άγνωστα άτομα.

Τι ωθεί ένα παιδί άραγε να σταματήσει να μιλάει για ανεξήγητο λόγο; Τι φταίει; Σε πολλά παιδιά δε θα το μάθουμε ποτέ. Σε κάποια ίσως ένα γεγονός που τα τρόμαξε βαθιά ίσως όπως ένα ατύχημα ή ένας θυμός προς κάποιο πρόσωπο που τα ωθεί να κλειστούν μέσα τους.

Σε ένα δημοτικό σχολείο του Λονδίνου όταν δούλεψα για πρώτη φορά με το πρώτο μου παιδάκι με εκλεκτική αλαλία η αφορμή ήταν για τους γονείς τότε αρκετά ξεκάθαρη. Κάηκε με το σίδερο (ήταν ατύχημα), καθώς η μαμά της σιδέρωνε ρούχα. Το κοριτσάκι που πήγαινε στην  πρώτη δημοτικού τότε είχε να μιλήσει σχεδόν 2 χρόνια μέσα στην τάξη. Το μόνο που κατάφερνε ήταν να κουνάει το κεφάλι της καταφατικά η αρνητικά για να δηλώσει τι ήθελε μόνο όταν της απευθύνονταν ο λόγος. Δε μιλούσε σε συμμαθητές, ούτε φυσικά σε κανέναν δάσκαλο, αλλά μπορούσε να παίζει στην αυλή με 2-3 φίλες.

Ξεκινήσαμε συνεδρίες παιγνιοθεραπείας. Αργά αλλά σταθερά χωρίς καμία πίεση να μιλήσει. Καθώς το παιδί ένιωσε ασφάλεια μετά από 6 συνεδρίες άρχισε να μιλάει ψιθυριστά στο αυτί μου. Με μονολεκτικές απαντήσεις όπως ναι η όχι. Σε κάποια  επόμενη συνεδρία  μπόρεσα να την πείσω, να με αφήσει να  ηχογραφήσω τη φωνή της με το κινητό μου να λέει απλές προτάσεις ψιθυριστά και έπειτα πιο δυνατά. Ακούσαμε την ηχογράφηση ξανά και ξανά και σαν να ένιωσε περηφάνεια και αυτή και εγώ για το μεγάλο κατόρθωμα. Στην επόμενη συνεδρία μας το κορίτσι μίλησε και ζήτησε πάλι να την ηχογραφήσω. 

Μετά από ακόμα 12 συνεδρίες το παιδί μετέφερε αρχικά ψιθυριστά αυτά που ήθελε να πει σε μια φίλη του και αργότερα κατάφερε να μιλήσει στο αυτί ενός από τους βοηθούς παράλληλης στήριξης της τάξης. Χωρίς πίεση, χωρίς εκρήξεις, αυτό συνεχίστηκε και σε άλλα παιδιά της τάξης με τα οποία ένιωθε άνετα, ώσπου ο ψίθυρος μετατράπηκε σε καθαρή ομιλία. 

Ήταν ένα παιδί πολύ ντροπαλό και μαζεμένο εκ φύσεως. Έτυχε ένα τραυματικό γεγονός για αυτήν, αποφάσισε μέσα της να μην ξαναμιλήσει σε κανέναν. Μέσω της παιγνιοθεραπειας ένιωσε πάλι ασφαλής, προστατευμένη, πήρε αποδοχή, πήρε ενθάρρυνση και πήρε τον χρόνο της να πειραματιστεί με το πώς θα ήταν να ξανακουγόταν η φωνή της στους άλλους. 

Την ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη και την μοναδική εμπειρία που μου χάρισε να δουλέψω μαζί της, τώρα λογικά θα είναι 20 με δικά της παιδιά κάπου στο ανατολικό Λονδίνο.