Πώς μεγαλώνει ένα αγόρι με μία εξουσιαστική μητέρα;
Η οικογένεια αποτελεί τον πυρήνα μέσα στον οποίο διαμορφώνεται η ανάπτυξη και η συμπεριφορά των ατόμων. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, προσδιορίζουν τις αντιλήψεις τους στο παρόν και στο μέλλον.
Ο ρόλος της μητέρας στην ελληνική οικογένεια είναι καθοριστικός. Η μητέρα επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και καθορίζει το πώς ένα παιδί βλέπει τον εαυτό του, το περιβάλλον, αλλά και τη σχέση του με αυτό. Η μητέρα είναι ο άξονας με τον οποίο σχετίζονται άμεσα παιδιά και σύζυγος - πατέρας. Η σχέση του πατέρα με τα παιδιά του, περνά μέσα από την μητέρα. Ένας ασφαλής συναισθηματικός δεσμός με τη μητέρα, δημιουργεί ένα ψυχικά υγιές παιδί, ένα παιδί με αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
Τι συμβαίνει όμως όταν ένα παιδί - ιδιαίτερα αγόρι- μεγαλώνει με μία αυταρχική επικριτική μητέρα;
Αρχικά να σημειώσουμε πως κανένας γονέας, ιδιαίτερα η μητέρα, δεν είναι εκπαιδευμένη στο μεγάλωμα του γιου της. Μέσα από τη σχέση που αναπτύσσει μαζί του, μαθαίνει και η ίδια να προσαρμόζεται στις δυσκολίες, να βελτιώνεται και να κάνει αυτό που θεωρεί σωστό για να μεγαλώσει ένα ευτυχισμένο αγόρι, μελλοντικό ενήλικα.
Μία εξουσιαστική μητέρα, εξαιτίας και της ιδιαίτερης σχέσης που αναπτύσσει με τον γιο της, σχέση που έχει τις ρίζες της σε αντιλήψεις του παρελθόντος, οι οποίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά της, θεωρεί ότι αυτό, το αγόρι δηλαδή, είναι το Παιδί, το Σημαντικό το Πρόσωπο, μέσα από το οποίο εισπράττει και η μητέρα αξία και πρέπει να του αφιερωθεί.
Μία επικριτική μητέρα, λοιπόν, μία μητέρα εξουσιαστική, συνήθως επικεντρώνεται στα αρνητικά στοιχεία και συμπεριφορές του αγοριού και τα υπερτονίζει. Το απορρίπτει αξιολογώντας τα πάντα με αρνητικό τρόπο. Λείπουν από τη σχέση της με το αγόρι, το χάδι, η αγκαλιά, η επιβράβευση, ενώ υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό η αυστηρότητα, η αποστασιοποίηση αλλά και το αίσθημα μίας μόνιμα ανικανοποίητης μητέρας.
Το αγόρι, στην προσπάθειά του να την ικανοποιήσει και να εισπράξει αποδοχή και αγάπη, εγκλωβίζεται, με αποτέλεσμα να αισθάνεται μη αγαπητό και ανεπαρκές. Στο σημείο αυτό, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην έλλειψη ασφαλούς δεσμού μεταξύ μητέρας και αγοριού, ο οποίος θεωρείται ως ένας υψηλός παράγοντας κινδύνου που συνδέεται με ψυχοπαθολογικά συμπτώματα. Ένας ασφαλής ή ανασφαλής δεσμός μπορεί να επηρεάσει το άτομο, αν είναι άξιο ή όχι, να εισπράττει αγάπη από τη μητέρα του.
Μερικές από τις πιο συνηθισμένες σκέψεις των αγοριών που μεγαλώνουν με μία εξουσιαστική μητέρα είναι ότι δεν παίρνουν την προσοχή που χρειάζονται, ότι δεν κάνουν τίποτα σωστά, ότι οι άλλοι είναι πάντα καλύτεροι, ότι κανείς δεν κάθεται να τα ακούσει, με αποτέλεσμα όλα αυτά να μειώνουν την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους και να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν, να εκφράσουν αλλά και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.
Μία εξουσιαστική μητέρα θέλει να ελέγχει τα πάντα, δηλαδή αναλαμβάνει όλους τους τομείς της ζωής του αγοριού, από το τι πρέπει να λέει, να βλέπει ή το πώς αισθάνεται. Παίρνει όλες τις αποφάσεις που έχουν σχέση με τη ζωή του αγοριού, ακόμη και όταν αυτό μπορεί από μόνο του να αποφασίσει. Το αγόρι μεγαλώνοντας δεν εμπιστεύεται τον εαυτό του, κάτι που το καθιστά ευάλωτο και ανεπαρκές σαν άτομο.
Ακόμη μία μητέρα επικριτική είναι τελειομανής και αυτό το στοιχείο ακολουθεί το αγόρι της και στην ενήλικη ζωή του. Το παιδί υιοθετεί αυτόν τον τρόπο σκέψης, έχοντας υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό του, αλλά και από τους άλλους. Όταν για κάποιο λόγο αυτό δεν είναι εφικτό, βιώνει τη ματαίωση και την αποτυχία σε πολύ μεγάλο βαθμό, κάτι που του επιβεβαιώνει την ανεπάρκειά του.
Το αγόρι, μεγαλώνοντας, αντιμετωπίζει συναισθηματικές διαταραχές. Το άγχος, η κατάθλιψη, τα ενοχικά συναισθήματα, τα αισθήματα αυτοτιμωρίας, είναι κάποια από αυτά που βιώνει ως ενήλικας το παιδί μιας εξουσιαστικής μητέρας. Θεωρεί ότι εφόσον δεν το αποδέχτηκε η μητέρα του, είναι αδύνατον και για το αγόρι να αποδεχτεί και να αγαπήσει τον εαυτό του. Φοβάται την απόρριψη και τη μη αποδοχή από το ευρύτερο περιβάλλον, κάτι που το κάνει να απομονώνεται και να αποφεύγει τις κοινωνικές επαφές.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε στο μέλλον έναν ενήλικα με εσωτερικευμένο θυμό. Ο θυμός μπορεί να έχει αποδέκτες τους γύρω του, την κοινωνία αλλά και τον εαυτό του. Φοβάται την απόρριψη και τη μη αποδοχή από το ευρύτερο περιβάλλον, κάτι που το κάνει να απομονώνεται και να αποφεύγει τις κοινωνικές επαφές.
Τα αγόρια που μεγαλώνουν με μια εξουσιαστική μητέρα είναι μελλοντικοί ενήλικες, οι οποίοι αν και έχουν υποστεί στην παιδική τους ηλικία μία ευνουχιστική αντιμετώπιση, τηρούν μία παράδοξη στάση.
Συνήθως επιλέγουν για συντρόφους τους το πιστό αντίγραφο της μητέρας τους, για να ξαναπαίξουν με τη σύντροφό τους τους ρόλους κυρίαρχου-υποτελούς. Όταν όμως η σχέση γίνει μακροχρόνια, προσπαθούν να ξεφύγουν από αυτή, είτε μέσω της απιστίας, είτε μέσω της λεκτικής ή της σωματικής κακοποίησης, παίρνοντας έτσι εκδίκηση για όλες τις ταπεινώσεις που έχουν υποστεί από τη μητέρα τους.
Επίσης, από στατιστικές έχει παρατηρηθεί ότι αγόρια που έχουν μεγαλώσει με αυταρχικές ή εξουσιαστικές μητέρες, για να καλύψουν το κενό που τους έχει δημιουργηθεί από την έλλειψη αυτοεκτίμησης, καταλήγουν σε εξαρτήσεις, αλκοόλ, βία, αντικοινωνική συμπεριφορά, δυσκολίες γάμου κ.ά.
Τέλος, μία άλλη συνέπεια αυτής της εξουσίας που ασκείται από τη μητέρα, είναι και το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Στις περιπτώσεις που υπάρχει ειδικά μία προδιάθεση και το αγόρι δεν πήρε από τη μητέρα του την αποδοχή και την αγάπη που ζητούσε, τα αναζητά από τον πατέρα του. Μπορεί να προσκολληθεί υπερβολικά σε αυτόν, γίνεται το καλό αντικείμενο αγάπης, οπότε το αγόρι ως ενήλικας, όταν αναζητήσει ένα άλλο αντικείμενο αγάπης, το ζητά και το παίρνει από έναν άλλο άνδρα.
Κλείνοντας, θα λέγαμε ότι η ψυχοθεραπεία αποτελεί για τον ενήλικα τη λύση για να μπορέσει να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί αυτά τα τραύματα, έτσι ώστε να βρει τις ισορροπίες του.
