Παιδική Παχυσαρκία

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα πρόβλημα που έχει λάβει επίπεδα πανδημίας στις αναπτυγμένες χώρες, δημιουργώντας ένα μεγάλο εύρος κλινικών προβλημάτων που με τη σειρά τους οδηγούν σε αυξημένα επίπεδα πρόωρης θνησιμότητας. Οι λόγοι αυτού του συνεχώς αυξανόμενου προβλήματος είναι πολλοί και αυτό δημιουργεί προβλήματα στην εύρεση ενός τρόπου αντιμετώπισης. Στο παρακάτω κείμενο θα προσπαθήσουμε να εντρυφήσουμε στο θέμα κατανοώντας τους λόγους που οδηγούν σε αυτό το πρόβλημα καθώς και θα αναφερθούμε στις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για πρόληψη και αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού προβλήματος. 

---

ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ KIDSPROJECT.GR:

3Ο% Έκπτωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες 

Για να κατοχυρώσετε το κουπόνι σας και να μάθετε περισσότερα για το Διαιτολογικό Γραφείο "ΘΕΡΜΙΔΑ" και την 

κάντε κλικ στην εικόνα:

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Η παιδική παχυσαρκία είναι μια κατάσταση υγείας η οποία είναι πλήρως ορισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Βάσει αυτού, η παιδική παχυσαρκία υπολογίζεται από το ύψος και το βάρος του ανήλικου έτσι ώστε να υπολογιστεί ο Δείκτης Μάζας Σώματος (B.M.I). Ο τύπος υπολογισμού του B.M.I είναι: B.M.I= kg / m2  όπου Kg = κιλά σωματικού βάρους και το m = ύψος του υποκειμένου.  Αφότου υπολογιστεί ο Δείκτης Μάζας Σώματος, γίνεται συμψηφισμός  με τον αντίστοιχο Δείκτη Μάζας Σώματος της ηλικίας και του φύλου  του ανηλίκου. Αν βρίσκεται μεταξύ 85 και του 94 εκατοστημορίου, τότε ο ανήλικος κατηγοριοποιείται ως υπέρβαρος και αν βρίσκεται άνω του 95 εκατοστημορίου τότε κατηγοριοποιείται ως παχύσαρκος.

Βάσει αυτών των υπολογισμών και σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν το 2013 παγκοσμίως, 12,9% των αγοριών και το 13.4% των κοριτσιών πάσχουν από παχυσαρκία. Επίσης, σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι σε έρευνα που έγινε στις Η.Π.Α φαίνεται ότι η παχυσαρκία έχει και ταξικό πρόσωπο καθώς τα κατώτερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα βρίσκονται σε μεγαλύτερο ποσοστό αντιμέτωπα με αυτήν την πανδημία. Πιο συγκεκριμένα 13 % των ισπανόφωνων και των αφρο-αμερικανών παιδιών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό σε αντίθεση με μόλις το 5% των μη ισπανόφωνων λευκών παιδιών. 

ΑΙΤΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Εκ πρώτης όψεως η παιδική παχυσαρκία είναι η υπερκατανάλωση θερμίδων και σε συνδυασμό με την έλλειψη άσκηση του ατόμου οδηγούν σε πλεόνασμα ενέργειας που ο οργανισμός αποθηκεύει ως λίπος. Αυτή η υπερκατανάλωση είναι το υποπροϊόν συγκεκριμένων διαδικασιών που οδηγούν σε συμπεριφορές που ολοένα και εντείνουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Οι πυλώνες αυτού του φαύλου κύκλου είναι μια πληθώρα ενεργειών, με πρωτοστάτες την υψηλή κατανάλωση αναψυκτικών με πλούσια περιεκτικότητα σε ζάχαρη, τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, η χαμηλή σωματική δραστηριότητα (όπως αναφέραμε και παραπάνω) και τέλος τα μεγάλα επίπεδα έκθεσης σε οθόνες (βιντεοπαιχνίδια, παρακολούθηση σειρών κτλ.) και ο περιορισμένος ύπνος. Η δίαιτα, η φυσική δραστηριότητα, η διάρκεια χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών, και η διάρκεια του ύπνου επηρεάζονται από μυριάδες παράγοντες, όπως η γενετική προδιάθεση του ατόμου, οι διαπροσωπικές σχέσεις, το φυσικό περιβάλλον, καθώς και το κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό περιβάλλον στο οποίο ζει και αναπτύσσεται ένας ανήλικος.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που ζουν σε αναπτυγμένες κοινωνίες, όπως π.χ. αυτή των Η.Π.Α,  καταναλώνουν τη λεγόμενη και ως δυτική διατροφή η οποία περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε ζάχαρη, πολλά κορεσμένα λιπαρά, μικρή ποσότητα φυτικών ινών, καθώς και μεγάλες ποσότητες αλατιού και γλυκαντικών ουσιών. Η έλλειψη επαρκούς ύπνου μπορεί να συνεισφέρει και αυτή στην αυξημένη πιθανότητα για παχυσαρκία καθώς μεταβάλλονται οι διατροφικές συνήθειες και αυξάνεται η σηματοδότηση της πείνας από τον εγκέφαλο όταν το άτομο είναι εξαντλημένο και με ελλιπή χρόνο ύπνου. Έρευνες επίσης δείχνουν ότι η παρατεταμένη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών συνδέεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας στους ανηλίκους και αυτό γιατί παρατηρείται ότι κατά την διάρκεια έκθεσης στην οθόνη ο ανήλικος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφών οι οποίες είναι πλούσιες σε απλούς υδατάνθρακες και κορεσμένα λιπαρά. Τέλος, η μακροχρόνια έκθεση σε οθόνες προκαλεί και διαταραχές στον φυσικό ρυθμό με τον οποίο οι άνθρωποι υπό φυσιολογικές συνθήκες νυστάζουν.   

ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Η εν βάθη συνειδητοποίηση και  κατανόηση αυτών των πολυσύνθετων παραγόντων που αναφέραμε παραπάνω αποτελούν το πρώτο βήμα στην εκρίζωση των κακών συνηθειών που προκαλούν την παχυσαρκία καθώς και η απόκτηση καλύτερων συνηθειών θέτει τα θεμέλια έτσι ώστε το άτομο να μπορέσει να αποδράσει. Οι πρακτικές παρέμβασης για την παχυσαρκία δημιουργούνται έτσι ώστε να αποτρέπουν και να καταπολεμούν, αν όχι όλα, ένα μεγάλο κομμάτι των προβλημάτων που οδηγούν σε αυτήν βοηθώντας το παιδί να αποκτήσει τα εφόδια που χρειάζεται έτσι ώστε να μεταβάλει τις διατροφικές του συνήθειες καθώς και την υποστήριξη, τόσο πνευματική όσο και σωματική, έτσι ώστε να συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες και να αποκτήσει πιο αθλητικό τρόπο ζωής. Υπάρχει αφειδία τέτοιον πρακτικών η οποία εξηγεί τις πιθανές σχέσεις μεταξύ των λόγων που εμφανίζεται η παιδική παχυσαρκία καθώς και προτείνει τρόπους αντιμετώπισης αυτής στοιχειοθετώντας συγκεκριμένες πρακτικές που πρέπει να συμβαίνουν και άλλες που πρέπει να αποφεύγονται. Παρακάτω παραθέτονται μερικές πρακτικές και εξηγείται ο τρόπος δράσης τους:

1. Βιοφυσιολογικό μοντέλο: Το βιοφυσιολογικό μοντέλο λαμβάνει ως δεδομένα τις βιολογικές προδιαθέσεις του ατόμου και σε συνδυασμό με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει προσπαθεί να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει στα σημεία εκείνα που κρίνονται ως σημεία αυξημένης επικινδυνότητας. Αυτό το μοντέλο εμπεριέχει βιολογικούς παράγοντες όπως γονιδιακή προδιάθεση, καθώς και περιβαλλοντικούς, ψυχολογικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες και πως αυτοί αλληλεπιδρούν. Αυτές οι πρακτικές μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τα  συγκεκριμένα μοτίβα τα οποία οδηγούν στην παχυσαρκία καθώς και τους τρόπους για να αντιστρέψουμε αυτά τα αποτελέσματα.
   
   
2. Θεωρία οικολογικού συστήματος: Η θεωρία του οικολογικού συστήματος ή αλλιώς (EST), αναφέρεται στο πως η προσωπικότητα του κάθε ατόμου επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει και πως αυτό οδηγεί σε συμπεριφορές που ως τελικό αποτέλεσμα έχουν την ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Βάση αυτών των EST ανακαλύπτονται διάφορα μοντέλα συμπεριφοράς τα οποία προβλέπουν την εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας καθώς και δίνουν συμβουλές για το πως θα αποφευχθεί.
   
   
3. Το μοντέλο των 6 c: Το μοντέλο των 6 c είναι ένα αναπτυξιακό οικολογικό μοντέλο που περιλαμβάνει το περιβάλλον του ατόμου στο οποίο αναθρέφεται, καθώς και τα προσωπικά χαρακτηριστικά του είτε επίκτητα είτε πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο γενετικό του κώδικα. Έχει πάρει την ονομασία του γιατί ουσιαστικά αναφερόμαστε στο cell (Κύτταρο), child (παιδί), clan (φυλή), community (κοινότητα), country (έθνος), culture (κουλτούρα). Μέσω αυτής της ονομασίας γίνεται αντιπροσώπευση όλων των σταδίων της ζωής ενός ατόμου, από την γέννηση έως και την ενηλικίωση και το πως μπορεί να επηρεαστεί ένα άτομο σε κάθε στάδιο ξεχωριστά. Κάθε στάδιο περιέχει ξεχωριστούς κινδύνους που μπορεί να ελλοχεύουν και τρόπους αντιμετώπισης αυτών.    

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 

Βάσει των προηγούμενων προτύπων δημιουργούνται συγκεκριμένοι παρεμβατικοί τρόποι τόσο στην πρόληψη και την αντιμετώπιση όσο και στην διαχείριση της παιδικής παχυσαρκίας. Αυτοί οι τρόποι στόχο έχουν: 1) την ενημέρωση του ευρέος κοινού και την ευαισθητοποίησή του σε θέματα παχυσαρκίας και αφαίρεση του στίγματος στα άτομα που υποφέρουν από τη νόσο, 2) την πρόληψη των αιτιών που οδηγούν στην παχυσαρκία, 3) την έρευνα σε σχετικά θέματα, 4) καθώς και την κλινική εκπαίδευση. Τρία είναι τα κύρια κοινωνικά κομμάτια στα οποία γίνονται επεμβάσεις: 1) οι κοινότητες, 2) τα σχολεία, και 3) η οικογένεια.

1. Κοινοτικές επεμβάσεις: Ως κοινοτικές επεμβάσεις ορίζουμε τις πολιτικές εκείνες που στοχεύουν στην μείωση της πιθανότητας στην εμφάνιση της παχυσαρκίας σε πληθυσμιακές ομάδες που φαίνεται ότι έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο. Αυτό γίνεται με νομοθέτηση νέων νόμων-κανόνων, την παροχή δυνατότητας στους πληθυσμούς αυτούς να μπορούν να λάβουν καλύτερες πηγές τροφής, καθώς και τη μείωση της τιμολόγησης αυτών των τροφών για να γίνονται πιο εύκολα προσβάσιμες στο ευρύ κοινό. Η ευαισθητοποίηση του κόσμου σε τέτοια θέματα είναι επίσης σημαντικός παράγοντας και τον ρόλο αυτό μπορούν να τον αναλάβουν τα τοπικά μέσα ή τα κρατικά αναλόγως το εύρος της παρέμβασης.
   
   
2. Σχολικές παρεμβάσεις: Οι σχολικές παρεμβάσεις λαμβάνουν χώρα τις ώρες που οι ανήλικοι βρίσκονται σε σχολικό περιβάλλον, από τα παιδιά του νηπιαγωγείου έως τους εφήβους του λυκείου. Αναλογιζόμενοι το ότι τα παιδιά περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους σε σχολικό περιβάλλον, πολλές παρεμβατικές μέθοδοι έχουν θέσει το σχολείο ως τον κύριο τόπο όπου πρέπει να γίνεται η πρόληψη και η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, προωθώντας περισσότερες ώρες άθλησης, δημιουργώντας καλύτερες αθλητικές  δομές, και διαφοροποιώντας το μενού στα σχολικά κυλικεία. Επίσης σημαντικό είναι και το κομμάτι της υποστήριξης σε άτομα τα οποία ήδη πάσχουν από παχυσαρκία καθώς και η ευαισθητοποίηση των παιδιών, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σε θέματα υπερφαγίας και παχυσαρκίας. Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι φαίνεται πως όταν το πρόβλημα αντιμετωπίζεται πολυπαραγοντικά (και ενίσχυση της φυσικής δραστηριότητας και ενημέρωση των παιδιών σε σχετικά θέματα), τότε έχουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα και είναι εκθετικά καλύτερα από το αν αντιμετωπίζαμε το πρόβλημα μόνο με έναν τρόπο.
   
   
3. Οικογενειακές παρεμβάσεις: Το οικογενειακό περιβάλλον θεωρείται ως ο πιο ισχυρός παράγοντας επιρροής στην ανάπτυξη και στην απόκτηση διατροφικών συνηθειών του ατόμου. Οι γονείς έχουν καθοριστικό ρόλο στη σχέση του παιδιού με τη φυσική δραστηριότητα, τις διατροφικές συνήθειες, τον χρόνο που το παιδί εκτίθεται σε οθόνες, καθώς και τον χρόνο ανάπαυσης του παιδιού. Αποκτώντας θετικές γονικές συμπεριφορές, οι γονείς μπορούν να δώσουν στα παιδιά τους τα απαραίτητα εφόδια καθώς και να βοηθήσουν στην απομάκρυνση πιθανών εμποδίων. Για να αποκτηθούν αυτές οι δεξιότητες, οι γονείς πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στην εκπαίδευσή τους καθώς και στο να λαμβάνουν βοήθεια από συμβούλους όταν τη χρειάζονται.

Διαβάστε ακόμα: 

Αθλητική Διατροφή στην Εφηβεία

Γιατί δεν πρέπει να βάλετε το παιδί σας σε δίαιτα – αστραπή

Θα έπρεπε το παιδί μου να σηκώνει βάρη;

Διατροφή και Ιδιότροπα παιδιά