Για την ψυχική υγεία των παιδιών

Για την ψυχική υγεία των παιδιών σημαντικό ρόλο παίζει η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί τη συναισθηματική έκφραση και αναγνώριση.

Ο Χόρχε Μπουκάι στο βιβλίο του, «Ο δρόμος της αυτοεξάρτησης», περιγράφει μέσα από μία θεραπευτική ιστορία τη σημασία που έχει στην ανάπτυξη των παιδιών ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά βλέπουν τον εαυτό τους μέσα από τα μάτια των γονέων. Η ιστορία της Φρέζιας, ενός χειμερινού λουλουδιού, μάς συγκινεί.

---

«Ο Βασιλιάς πάει στον κήπο του και βλέπει πως τα δέντρα, οι θάμνοι και τα λουλούδια του ξεραίνονται. Η Βελανιδιά του λέει πως ξεραίνεται γιατί δε μπορεί να είναι τόσο ψηλή όσο το Πεύκο. Γυρίζει προς το Πεύκο και το βλέπει πεσμένο κάτω γιατί δε μπορεί να κάνει σταφύλια όπως το Αμπέλι. Και το Αμπέλι ξεράθηκε γιατί δεν έκανε λουλούδια σαν την Τριανταφυλλιά. Βλέπει την Τριανταφυλλιά να κλαίει γιατί δεν είναι γερή και δυνατή σαν τη Βελανιδιά. Και ξάφνου, βλέπει ένα φυτό, τη Φρέζια, γεμάτη άνθη και πιο δροσερή από ποτέ. Τη ρωτάει ο Βασιλιάς: “Πώς γίνεται και αναπτύσσεσαι τόσο καλά μέσα σ’ αυτόν τον μαραμένο και θλιβερό κήπο;” Το λουλούδι του απαντάει: “Δεν ξέρω. Ίσως γιατί υπέθετα πάντα ότι, όταν με φύτεψες ήθελες φρέζιες. Αν ήθελες στη θέση μου Βελανιδιά ή Τριανταφυλλιά, θα είχες φυτέψει Βελανιδιά ή Τριανταφυλλιά. Εκείνη τη στιγμή είπα μέσα μου: Θα προσπαθήσω να είμαι Φρέζια όσο μπορώ καλύτερα.”»

---

Γιατί τα συναισθήματα παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στη ζωή των παιδιών;

"Τα συναισθήματα ρυθμίζουν τη σχέση του παιδιού με τον εσωτερικό του  κόσμο αλλά και τις αλληλεπιδράσεις του με τον εξωτερικό κόσμο, δηλαδή, τις διαπροσωπικές του σχέσεις."

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, τη σημασία που έχει στη ζωή μας το συναίσθημα, αφού η αναγνώριση, η ρύθμιση και η έκφρασή του σχετίζεται με την ψυχική μας ισορροπία, αλλά και την αποδοχή του εαυτού μας.

Πολύ συχνά γίνεται λόγος για τη σημασία που έχει η ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης στο παιδί μέσα από τη δημιουργία κοινωνικοσυναισθηματικών προγραμμάτων. Πρόκειται για μια μόδα που γνωστοποίησε ο Daniel Goleman το 1998 ή για μια αναγκαιότητα;

Για τον Goleman, λοιπόν, η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να βρίσκει κίνητρα για τον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, να ελέγχει την παρόρμηση και να χαλιναγωγεί την ανυπομονησία, να ρυθμίζει σωστά τη διάθεσή του και να εμποδίζει την απογοήτευση να καταπνίξει την ικανότητα για σκέψη, να έχει ενσυναίσθηση κι ελπίδα.

Έχει αποδειχτεί, λοιπόν, ότι τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη:

• Έχουν καλύτερη υγεία.
• Επιτυγχάνουν υψηλότερες σχολικές επιδόσεις.
• Δημιουργούν ποιοτικά καλύτερες και σταθερότερες φιλίες.
• Έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και είναι λιγότερο επιρρεπή σε πράξεις βίας.
• Βιώνουν λιγότερο τα αρνητικά συναισθήματα και περισσότερο τα θετικά.
• Είναι ανθεκτικά κι ευπροσάρμοστα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε βιώνουν πόνο, θυμό, λύπη και φόβο.
• Γίνονται γρήγορα αγαπητά και δημοφιλή στις ομάδες που συμμετέχουν, καθώς είναι εκφραστικά κι ευαίσθητα στην αντίληψη της κατάστασης του άλλου.

Γονείς που δίνουν έμφαση στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους:

• Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων του παιδιού τους.
• Βλέπουν το συναίσθημα ως μια ευκαιρία για οικειότητα και διδασκαλία.
• Ακούν προσεκτικά, δείχνουν ενσυναίσθηση και αναγνωρίζουν αρνητικά συναισθήματα του παιδιού.
• Βοηθούν το παιδί να βρει λέξεις για να κατονομάσει τα συναισθήματά του.
• Θέτουν όρια και, ταυτόχρονα, εξετάζουν κάποιες στρατηγικές για την επίλυση προβλημάτων.

Η βάση για να προφυλαχτούν τα παιδιά από τους νέους κινδύνους που επιβάλλουν οι οικονομικές, εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικογενειακές συνθήκες, είναι η οικοδόμηση ισχυρών και στενότερων συναισθηματικών δεσμών με τους γύρω.

Προβλήματα, όπως επιθετικότητα κι εγκληματικότητα, κατάθλιψη και μελαγχολία, διαταραχές πρόσληψης τροφής, απομόνωση κι αίσθημα μοναξιάς, εθισμός σε ψυχοτρόπες ουσίες και αλκοόλ μπορούν να αποφευχθούν μέσα από τη δημιουργία στενών σχέσεων που βασίζονται στον αλληλοσεβασμό και στην αλληλοεκτίμηση.

Κατά τον Gottman για να συμβεί αυτό πρέπει, αρχικά, οι ενήλικες μέσα από τον ρόλο τους ως γονείς, εκπαιδευτικοί και ειδικοί ψυχικής υγείας να δεχτούν τη σημαντικότητα των συναισθημάτων, να κατανοήσουν τον τρόπο που οι ίδιοι αντιμετωπίζουν τα συναισθήματα και πώς η προσέγγιση αυτή επηρεάζει τα παιδιά.

Κάθε παιδί που γεννιέται σε αυτόν τον κόσμο έχει ανάγκη να απολαμβάνει τις όμορφες και χαρούμενες στιγμές της ζωής του, να εκφράζει τον πόνο και τη ματαίωση με τα δάκρυά του, να μιλά για τον θυμό του και να του επιτρέπεται να φοβάται. Αυτό το κάνει άνθρωπο και το βοηθά να αγαπά τον εαυτό του γι’ αυτό που είναι, ανεξάρτητα από το πώς μπορεί να το βλέπουν οι άλλοι.

Πηγή: missormadam.gr